جايگاه دهياري در نظام مديريت روستايي كشور
دهياري مهم‌ترين و جديدترين نهادي است كه در عرصه مديريت روستايي ايران شكل گرفته است و به لحاظ جايگاه همتراز با نهاد شهرداري در شهرها مي‌باشد و مديريت اين نهاد بر عهده شخصي به نام دهيار است. اين نهاد عمومي غيردولتي به منظور اداره امور روستا به صورت خودكفا و با شخصيت حقوقي مستقل در هر روستا تأسيس گرديده است. طبق ماده واحده قانون تأسيس دهياري‌هاي خودكفا در روستاهاي كشور به وزارت كشور اجازه داده مي‌شود به منظور ادره امور روستاها، سازماني به نام دهياري با توجه به موقعيت محل با درخواست اهالي و به صورت خودكفا با شخصيت حقوقي مستقل در اين روستاها تأسيس نمايد. اين سازمان‌ها نهاد‌هاي عمومي غيردولتي محسوب مي‌گردند. تأسيس دهياري‌ها به هيچ وجه مانع از اقدامات و كمك‌‌هاي دولت در جهت رسيدگي به عمران و آبادي روستاهاي مذكور نخواهد شد. هم‌چنين در اين قانون سه تبصره براي تصريح و تكميل قانون آمده است:
تبصره 1 ـ آيين‌نامه نحوه اداره امور و مقررات استخدامي و مالي دهياري‌ها توسط وزارت كشور تهيه و به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.
تبصره 2 ـ اساس‌نامه تشكيلات و سازمان دهياري‌ها توسط وزارت كشور با همكاري سازمان امور اداري و استخدامي كشور تهيه و به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.
تبصره 3 ـ بودجه دهياري‌ها و اعتبارات مورد نياز اداره امور روستا با پيشنهاد دهيار به تصويب شوراي اسلامي روستا خواهد رسيد.
مسوول اداره دهياري كه دهيار ناميده مي‌شود، توسط شوراي اسلامي روستا معرفي شده و با تأييد بخشداري مسووليت مديريت روستا را برعهده دارد. مجوز تأسيس دهياري با درخواست اهالي روستا توسط وزارت كشور صادر مي‌شود. عملكرد اين سازمان مدني و نيمه دولتي مشابه سازوكار شهرداري در شهر‌هاي كشور است. دهيار عهده‌دار وظيفه اجراي مصوبات شوراي اسلامي روستا، همراه با انجام وظايف محول از سوي دستگاه‌‌هاي اجرايي كشور است. به استناد اين قانون، دهياري در روستاهاي بالاي 1000نفر جمعيت به طور خودكفا تشكيل مي‌شود..
بر اساس آخرين اطلاعات وزارت كشور، در 1400 تعداد 37500 دهياري در سراسر كشور تشكيل شده است و پيش‌بيني مي‌شود تا پايان برنامه هفتم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور همه روستاهای کشور تحت پوشش نظام مدیریت نوین روستایی قرار گیرند.
