راهنمای مشارکت داوطلبانه در مدیریت بحران (بوکومی)

در جوامع امروزی دستیابی به محیطی عاری از خطر و پیشامدهای احتمالی از حوادث به منظور حفاظت از جان، اموال، خانواده و سایر زیرساخت­ها، آرزوی دیرینه ­ای است که بشر برای رسیدن به آن پیوسته در تلاش و تکاپو بوده است. به منظور پیشگیری و کاهش اثرات بلایا یا در مراحل بحران­زای شهرها باید به عنوان اولین و مهمترین گام در این زمینه به آموزش برای بستر سازی برای مشارکت شهروندان اهمیت بسزایی داد. تحقیقات و تجربیات رویارویی با حوادث نشان می‌دهد که موفقترین طرح­ها و برنامه­ های گذشته، طرح­هایی است که مردم به نحوی در آن مشارکت دارند، چرا که این برنامه­ها و طرح­ها را شهروندان خود اجرا نموده و آنها را در سرنوشت خود دخیل می­دانند و در اجرایی شدن آن نیز تلاش وافر می نمایند. وقتی از مشارکت مردم سخن به میان می­ آید می­ توان گفت نقش آموزش همگانی، روش‌های پیشگیری و مسائل فرهنگی در کاهش خطرات ناشی از بلایا بسیار بنیادی  و پایه­ ای است.

اگر شهروندان آگاهی لازم در زمینه اصول ایمنی و مقابله با حوادث داشته باشند و آموزش و مهارت­های لازم را فراگیرند با سازماندهی آنان و در اختیار قرار دادن حداقل تجهیزات اطفاء و امداد و نجات می­ توان محیط­های شهری و روستایی را هر چه بیشتر ایمن کرد.

نگاهی به تجربیات کشورهای جهان نشان می‌دهد که در بیشتر آنها به ویژه در کشور­های توسعه یافته مشارکت مردم در فعالیت­های ایمنی امدادی در سطح بالایی قرار دارد. به طوریکه مشارکت داوطلبانه در امور مربوط به حوادث به عنوان مهمترین مقوله در زمینه کنترل سوانح و از جمله آتش‌سوزی  شهری شناخته می­شود. توجه به این مهم و نقش فعالیت­های آموزشی- فرهنگی در کشورمان که ظرفیت­های بالقوه­ای نیز در این زمینه وجود دارد میتواند تاثیر قابل توجه و انکار ناپذیری در  کاهش تلفات ناشی از حوادث داشته باشد. بر همین اساس فعالیت­های آموزشی خاص از جمله امور ایمنی در محله­ های شهری، مدارس، محیط کار، دانشگاه ­ها و همچنین ایجاد زمینه ­های مشارکت مردم از طریق خلق باور در شهروندان برای تقویت حضور و نقش آنها در سرنوشت خود، مشارکت در برنامه ­ریزی­ها، نحوه اجرا و نظارت بر امور ایمنی و از طرفی افزایش آگاهی مردم از طریق رسانه ­های عمومی همانند رادیو، تلویزیون، شبکه­ های مجازی، روزنامه­ ها، کتب، بسته و بروشورهای محلی مهمترین جنبه فعالیت­های آمادگی محور و پیشگیرانه از حوادث است.

می­ توان اذعان داشت که اشاعه و ارتقاء فرهنگ ایمنی در بین افراد جامعه، و در نهایت تشکیل گروه‌های داوطلب و استفاده از مشارکت مردم در امور ایمنی در تحقق مفهوم “شهر ایمن با مشارکت شهروندان” یکی از ضروریات و حقایق انکار ناپذیر است که برای دستیابی به این مهم نیازمند عزم ملی با همت و توجه دولت و سازمان‌های مردم نهاد و شهروندان با رویکرد ترویج تفکر اجتماع محوری در مدیریت بحران است.

انتشارات شهروستا با سپاسداری از مترجمان و زحمات ایشان، امید بر آن دارد تا باز هم کتابهایی در زمینه آموزش برای همگان در رویارویی با پیامدهای فجایعی همچون زمینلرزه، توفان، سیل و… به چاپ برساند.

نشرشهروستا

                                                                                                                                                                       1401